Biblia w rok – 23 sierpnia

Czytania na 23 sierpnia
1 Księga Machabejska 7 – 8
Księga Przysłów 25
List do Hebrajczyków 10

*****

1 Księga Machabejska 7 – 8

Demetriusz I Soter

¹ W roku sto pięćdziesiątym pierwszym Demetriusz, syn Seleukosa, wyruszył z Rzymu z niewielką liczbą wojska. Wylądował w nadmorskim mieście i jako król zaczął tam panować. ² Gdy wszedł do królewskiego pałacu swoich przodków, wojska pochwyciły Antiocha i Lizjasza, aby ich przyprowadzić do niego. ³ Kiedy doniesiono mu o tym, powiedział: „Nie pokazujcie mi ich twarzy!” ⁴ Wojsko więc zamordowało ich, a Demetriusz zasiadł na tronie swego królestwa.

Alkimos i Bakchides w Judei

⁵ Wtedy wszyscy wiarołomni i bezbożni spomiędzy Izraela przybyli do niego, a przywódcą ich był Alkimos, który chciał osiągnąć godność arcykapłana. ⁶ Tak oskarżyli oni naród przed królem: „Juda razem ze swoimi braćmi zgładził wszystkich twoich przyjaciół, a nas wypędził z ojczystego kraju. ⁷ Poślij więc teraz jakiegoś swojego zaufanego, niech on się tam uda i naocznie się przekona o ogromnej krzywdzie, jaką wyrządził nam i królewskiemu krajowi, i niech ukarze ich razem z tymi wszystkimi, którzy im pomagają”.
⁸ Król wybrał Bakchidesa, jednego z królewskich przyjaciół, który władzę swą wykonywał za Rzeką, a będąc wpływowym człowiekiem w państwie, oddany był królowi. ⁹ Jego to wysłał razem z bezbożnym Alkimosem, któremu przyznał godność kapłańską, i nakazał pomstę na synach Izraela. ¹⁰ Wyruszywszy, przybyli wraz z licznym wojskiem do ziemi judzkiej. Stamtąd wysłał poselstwo do Judy i do jego braci, podstępnie używając słów pokojowych. ¹¹ Oni jednak nie uwierzyli ich słowom. Widzieli bowiem, że przybyli z licznym wojskiem.
¹² U Alkimosa i Bakchidesa zebrało się zgromadzenie uczonych w Piśmie, aby naradzić się nad tym, co jest słuszne. ¹³ Pierwsi spomiędzy synów Izraela asydejczycy starali się o to, żeby z nimi zawrzeć pokój. ¹⁴ Mówili bowiem: „Razem z wojskiem przyszedł przecież arcykapłan z rodu Aarona. On nam nie zrobi żadnej krzywdy”. ¹⁵ Rozmawiał on z nimi pokojowo i przysiągł im, zapewniając: „Ani wam, ani też przyjaciołom waszym nie uczynimy nic złego”. ¹⁶ Uwierzyli mu więc, a on rozkazał pochwycić spomiędzy nich sześćdziesięciu ludzi i zamordować ich w ciągu jednego dnia, zgodnie ze słowami Pisma:
¹⁷ Ciała twych świętych [porzucili],
a krew ich rozlali wokoło Jeruzalem
i nie było, kto by ich pochował.
¹⁸ Bojaźń zaś i strach padł na cały lud. Mówili bowiem: „Nie ma w nim prawdy ani sprawiedliwości. Złamali bowiem umowę i przysięgę, którą złożyli”.
¹⁹ Wtedy Bakchides odstąpił od Jerozolimy i rozłożył się obozem koło Bet-Zait. Tam kazał pochwycić wielu tych ludzi, którzy sami uciekli od niego, i niektórych spomiędzy ludu zamordował [i wrzucił] do wielkiej cysterny. ²⁰ Potem Bakchides oddał Alkimosowi władzę nad krajem i pozostawił mu wojsko do pomocy, sam zaś powrócił do króla. ²¹ Alkimos starał się objąć władzę arcykapłańską, ²² do niego zaś zeszli się wszyscy, którzy ciemiężyli swój własny naród, bo zawładnęli judzką krainą i przyczynili się do wielkiej klęski Izraela.
²³ Gdy Juda zobaczył całe zło, którego dopuścił się Alkimos i jego zwolennicy, w większym stopniu aniżeli poganie, ²⁴ obszedł wokoło wszystkie ziemie Judei i wywarł zemstę na odstępcach, tak że nie mogli oni poruszać się po kraju.
²⁵ Gdy Alkimos przekonał się, że Juda razem ze swoimi zwolennikami znów ma wiele sił, i kiedy spostrzegł, że nie będzie się mógł mu przeciwstawić, wrócił do króla i oskarżał ich o złe [knowania].

Nikanor w Judei

²⁶ Wtedy król wysłał Nikanora, jednego z najznaczniejszych swoich dowódców, który nienawidził Izraela i wrogo do niego się odnosił. Wydał mu też rozkaz, aby wytępił naród. ²⁷ Nikanor zaś z licznym wojskiem przybył do Jerozolimy, a do Judy i jego braci wysłał poselstwo, podstępnie mówiąc do nich pokojowymi słowami: ²⁸ „Niech między mną a wami nie będzie żadnej wojny. Z nielicznym oddziałem przybędę, aby w pokoju zobaczyć was osobiście”.
²⁹ Przybył więc do Judy i wzajemnie po przyjacielsku się pozdrowili, ale nieprzyjaciele byli w pogotowiu, aby Judę porwać. ³⁰ Wtedy Juda dowiedział się, że przybył do niego zdradliwie. Przeląkł się więc go i nie chciał więcej się z nim widzieć. ³¹ Nikanor zaś domyślił się, że jego zamiar został odkryty. Wystąpił więc do walki przeciwko Judzie koło Chafarsalama. ³² Spośród wojska Nikanora padło blisko pięciuset żołnierzy, a reszta uciekła do Miasta Dawidowego.
³³ Po tych wypadkach Nikanor udał się na górę Syjon. Ze świątyni spomiędzy kapłanów i spomiędzy starszych ludu wyszli niektórzy, aby pokojowo go powitać i pokazać mu całopalenie, które miało być złożone za króla. ³⁴ On jednak wyszydził i wyśmiał ich, i znieważył. Przemówił też zarozumiale, ³⁵ a nawet pełen gniewu przysiągł: „Jeżeli w tej chwili Juda razem ze swoim wojskiem nie zostanie wydany w moje ręce, spalę tę świątynię, gdy szczęśliwie powrócę”. I wyszedł z wielkim gniewem. ³⁶ Wtedy kapłani powrócili, stanęli przed ołtarzem i przed przybytkiem, zaczęli płakać i modlić się: ³⁷ „Ty sam wybrałeś tę świątynię, aby była poświęcona Twojemu Imieniu, aby była dla Twego ludu domem modlitwy i błagania. ³⁸ Dokonaj pomsty na tym człowieku i na jego wojsku. Niech zginą od miecza! Pamiętaj o ich bluźnierstwach i nie pozwól im nadal trwać!”
³⁹ Nikanor odszedł z Jerozolimy i rozłożył się obozem w Bet-Choron. Tam przyłączyło się do niego wojsko z Syrii. ⁴⁰ Juda zaś rozłożył się obozem w Adasa razem z trzema tysiącami żołnierzy i modlił się słowami: ⁴¹ „Gdy bluźnili posłowie króla, wtedy anioł stanął i zabił spomiędzy nich sto osiemdziesiąt pięć tysięcy. ⁴² Tak samo zetrzyj to wojsko dzisiaj przed nami! Niech poznają ci, którzy pozostaną, jak strasznie zbluźnił on przeciwko Twojej świątyni; osądź go tak, jak jego złość na to zasługuje”.
⁴³ W trzynastym dniu miesiąca Adar wojska spotkały się w walce i wojsko Nikanora zostało starte. On sam pierwszy padł w bitwie, ⁴⁴ a gdy jego wojsko zobaczyło, że Nikanor zginął, porzuciwszy broń, uciekło. ⁴⁵ Ścigali więc ich dzień drogi od Adasa aż blisko Gezer. Wtedy na trąbach dano znak za nimi. ⁴⁶ I ze wszystkich dokoła wiosek judejskich wyszli mieszkańcy i osaczyli ich. Tamci obrócili się przeciwko nim, ale wszyscy padli od miecza i nie pozostał z nich ani jeden. ⁴⁷ Zabrano łupy i to, co tamci zrabowali, głowę zaś Nikanora i jego prawą rękę, którą tak hardo wyciągnął, obcięli, zanieśli do Jerozolimy i zawiesili obok miasta. ⁴⁸ Lud zaś bardzo się uradował, a dzień ten obchodził jako dzień wielkiej radości. ⁴⁹ Postanowiono też, żeby corocznie ten dzień obchodzić uroczyście dnia trzynastego Adar.
⁵⁰ Na krótki czas pokój zapanował w ziemi judzkiej.

Wieści o Rzymianach

¹ Juda dowiedział się o sławie, jaką cieszą się Rzymianie: że są nadzwyczaj mocni, że życzliwość okazują tym wszystkim, którzy się do nich przyłączają, a nawet przyjaźń zawierają z tymi, którzy udają się do nich, ² gdyż są nadzwyczaj mocni. Opowiadano mu o ich wojnach i o bohaterskich czynach, których dokonali w wojnie z Galatami, jak ich zwyciężyli i zmusili do płacenia daniny; ³ tak samo i o czynach dokonanych w hiszpańskim kraju w celu zawładnięcia tamtejszymi kopalniami srebra i złota; ⁴ jak każdym krajem, choćby to był kraj najbardziej od nich odległy, zawładnęli dzięki swojej roztropności i cierpliwości; jak pokonali królów, którzy z końca świata przeciw nim wyruszyli, zadając im wielką klęskę, i jak inni corocznie płacą im daniny.
⁵ Tak samo królów kittejskich, Filipa i Perseusza, razem z tymi, którzy przeciwko nim wzniecili powstanie, w czasie wojny starli i siłą poddali swej władzy. ⁶ Pokonany przez nich został nawet Antioch Wielki, król Azji, który wyszedł na wojnę przeciwko nim, mając sto dwadzieścia słoni, konnicę, rydwany i bardzo wiele wojska, ⁷ a jednak wzięli go do niewoli żywego i wyznaczyli jemu i jego następcom zapłacenie sobie wielkiej daniny, danie zakładników i odstąpienie krain, ⁸ mianowicie: Indii, Medii, Lidii <i> części najpiękniejszych ich posiadłości. Oni zaś odebrali je od niego i oddali królowi Eumenesowi. ⁹ [Opowiadano] też, jak mieszkańcy Hellady zamierzali wyruszyć, aby ich wytępić. ¹⁰ Oni jednak dowiedzieli się o tym, wysłali do nich jednego wodza, który walczył z nimi, tak że padło spośród nich wielu zabitych, żony ich i dzieci zostały wzięte do niewoli, złupili ich, a ziemię ich sobie przywłaszczyli, zburzyli ich twierdze, a ich samych aż do tego dnia trzymają w niewoli. ¹¹ Każde inne królestwo i każdą wyspę, która kiedykolwiek im się przeciwstawiła, zgnietli i poddali je sobie w niewolę, z przyjaciółmi zaś swoimi i ze sprzymierzeńcami zachowują przyjaźń. ¹² Nad pobliskimi królestwami rozciągnęli swoją władzę i nad tymi, które są daleko, do tego stopnia, że strach przejmuje wszystkich, gdy słyszą o ich imieniu.
¹³ Komu zechcą pomóc w osiągnięciu władzy królewskiej, ten panuje, a których chcą, zrzucają z tronu, bo doszli do ogromnej potęgi.
¹⁴ Przy tym wszystkim zaś ani jeden z nich nie kładzie sobie diademu na głowę i nikt nie okrywa się purpurą, aby się nią chełpić. ¹⁵ Raczej ustanowili sobie radę. Codziennie zbiera się ich trzystu dwudziestu i zawsze radzą nad ludem, jak by najlepiej zachować w nim ład. ¹⁶ Corocznie zaś jednemu tylko człowiekowi powierzają zarząd nad nimi i panowanie nad całym krajem, który im podlega, a wszyscy temu jednemu są posłuszni i nie ma pomiędzy nimi zazdrości ani nienawiści.

Przymierze Judy z Rzymianami

¹⁷ Juda więc wybrał Eupolemosa, syna Jana, który był synem Akkosa, oraz Jazona, syna Eleazara, aby ich posłać do Rzymu. Mieli oni zawrzeć z nimi przyjaźń i przymierze ¹⁸ w tym celu, aby zdjęli z nich jarzmo. Widać bowiem było, że królestwo greckie usiłuje wziąć Izraela w niewolę.
¹⁹ Udali się więc do Rzymu, a droga była bardzo daleka, weszli do senatu i tak się odezwali: ²⁰ „Juda, który nosi przydomek Machabeusz, jego bracia i lud żydowski wysłali nas do was, abyśmy z wami zawarli przymierze i pokój, aby zapisano nas jako waszych sprzymierzeńców i przyjaciół”.
²¹ Przemówienie im się podobało. ²² To zaś jest odpis listu, który został napisany na tablicach z brązu i posłany do Jerozolimy, aby tam był u nich jako akt upamiętniający pokój i przymierze: ²³ „Niech Rzymianom i narodowi żydowskiemu zawsze dobrze się powodzi na morzu i na lądzie, a miecz nieprzyjacielski niech będzie od nich z daleka! ²⁴ Jeżeliby jednak najpierw albo Rzymowi, albo któremukolwiek z jego sprzymierzeńców na całym obszarze podległym ich władzy zagrażała wojna, ²⁵ wtedy naród żydowski zależnie od tego, jak okoliczności będą wymagały, z całym poświęceniem będzie w walce pomagał. ²⁶ Walczącym zaś wrogom, o ile Rzym będzie uważał za słuszne, nie będzie dawał ani dostarczał zboża, broni, pieniędzy ani okrętów. Postanowień tych będą przestrzegali bez żadnego wynagrodzenia. ²⁷ Tak samo jeżeli narodowi żydowskiemu najpierw wojna będzie zagrażała, wtedy Rzymianie, zależnie od tego, jak okoliczności będą im wskazywały, chętnie w walce będą im pomagali. ²⁸ Walczącym zaś wrogom, o ile Rzym będzie uważał za słuszne, nie będą dostarczane: zboże, broń, pieniądze ani okręty. Postanowień tych będą przestrzegali bez żadnego podstępu. ²⁹ Na podstawie tych postanowień Rzymianie ułożyli swoje stosunki z ludem żydowskim. ³⁰ Jeżeliby zaś jedni i drudzy do tych postanowień coś chcieli dodać albo z nich coś skreślić, będą mogli to uczynić wedle swej woli; dodatek albo skreślenie będą ważne.
³¹ Co zaś dotyczy krzywd wyrządzonych im przez króla Demetriusza, to napisaliśmy do niego te słowa: „Dlaczego na naszych przyjaciół i sprzymierzeńców, na Żydów, włożyłeś tak ciężkie jarzmo? ³² Jeżeli jeszcze będą skarżyli się na ciebie, wtedy ujmiemy się za ich prawami i pobijemy cię na morzu i na lądzie””.

Księga Przysłów 25

DRUGI ZBIÓR PRZYSŁÓW SALOMONA

¹ I to są przysłowia Salomona, przepisane przez ludzi króla judzkiego, Ezechiasza.
² Chwałą Bożą – rzecz taić,
chwałą królów – rzecz badać.
³ Wysokość niebios i głębia podziemia,
i serca królów są niezbadane.
⁴ Odłącz żużel od srebra,
a rozbłyśnie złotnikowi naczynie:
⁵ nieprawego usuń sprzed króla,
a sprawiedliwość jego tron umocni.
⁶ Nie bądź wyniosły u króla,
nie stawaj na miejscu wielmożów!
⁷ Niech raczej ci rzekną: „Posuń się wyżej!”
niżby cię mieli poniżyć przed możnym.
Co oczy twoje spostrzegły,
⁸ nie podawaj szybko do sądu,
bo co zrobisz w końcu,
jeżeli zawstydzi cię bliźni?
⁹ Swój spór z bliźnim załatw polubownie,
lecz cudzych tajemnic nie zdradzaj,
¹⁰ by słuchający ciebie nie zganił
i nie przylgnęła do ciebie niesława.
¹¹ Złote jabłka na sprzętach ze srebra –
to słowo mówione w czasie właściwym.
¹² Złota obrączka, kolia ze szczerego złota –
wskazówka mądrego dla uszu uważnych.
¹³ Czym jest chłód śniegu w dzień żniwa,
tym wierny zleceniu posłaniec:
bo ducha panu orzeźwia.
¹⁴ Chmury i wicher bez deszczu:
kto chwali się darem kłamanym.
¹⁵ Cierpliwość ugnie zwierzchnika,
a język łagodny złamie kości.
¹⁶ Znalazłeś miód – tyle zjedz, ile trzeba,
byś się objadłszy nie zwrócił.
¹⁷ Stawaj rzadko w domu sąsiada,
by nie miał cię dość i nie nabrał wstrętu.
¹⁸ Maczugą, mieczem, ostrą strzałą –
fałszywy świadek przeciw bliźniemu.
¹⁹ Czym ząb zepsuty i noga chwiejna,
tym jest w dniu klęski nadzieja w niewiernym.
²⁰ Jak płaszcz zdejmować w dzień mroźny
lub ocet wylewać na ług,
tak pieśni śpiewać znękanym.
²¹ Gdy wróg twój łaknie, nakarm go chlebem,
gdy pragnie, napój go wodą –
²² żar ognia zgromadzisz na nim,
a Pan ci za to zapłaci.
²³ Północny wiatr sprowadzi deszcz,
a język obmówcy – gniew na twarzach.
²⁴ Lepsze mieszkanie w kącie dachu
niż żona swarliwa i dom obszerny.
²⁵ Jak zimna woda na gardło spragnione,
tak dobre wieści z dalekiej krainy.
²⁶ źródłem zmąconym i studnią zniszczoną
jest prawy, co przed występnym się chwieje.
²⁷ Niedobrze za wiele jeść miodu:
a gardzenie wyniosłością jest zaszczytne.
²⁸ Miastem odkrytym, bez murów,
jest człowiek nieopanowany.

List do Hebrajczyków 10

Zniesienie ofiary Starego Przymierza

¹ Prawo bowiem, posiadając tylko cień przyszłych dóbr, a nie sam obraz rzeczy, przez te same ofiary, corocznie ciągle składane, nie może nigdy udoskonalić tych, którzy się zbliżają. ² Czyż bowiem nie przestano by ich składać, gdyby składający je raz na zawsze oczyszczeni nie mieli już żadnej świadomości grzechów? ³ Ale przez nie każdego roku [odbywa się] przypomnienie grzechów. ⁴ Niemożliwe jest bowiem, aby krew cielców i kozłów usuwała grzechy.
⁵ Przeto przychodząc na świat, mówi:
Ofiary ani daru nie chciałeś,
aleś Mi utworzył ciało;
⁶ całopalenia i ofiary za grzech
nie podobały się Tobie.
⁷ Wtedy rzekłem: Oto idę –
w zwoju księgi napisano o Mnie –
abym spełniał wolę Twoją, Boże.
⁸ Wyżej powiedział: ofiar, darów, całopaleń i ofiar za grzech nie chciałeś i nie podobały się Tobie, choć składa się je na podstawie Prawa. ⁹ Następnie powiedział: Oto idę, abym spełniał wolę Twoją. Usuwa jedną [ofiarę], aby ustanowić inną. ¹⁰ Na mocy tej woli uświęceni jesteśmy przez ofiarę ciała Jezusa Chrystusa raz na zawsze. ¹¹ Wprawdzie każdy kapłan staje codziennie do wykonywania swej służby, wiele razy te same składając ofiary, które żadną miarą nie mogą zgładzić grzechów. ¹² Ten przeciwnie, złożywszy raz na zawsze jedną ofiarę za grzechy, zasiadł po prawicy Boga, ¹³ oczekując tylko, aż nieprzyjaciele Jego staną się podnóżkiem nóg Jego. ¹⁴ Jedną bowiem ofiarą udoskonalił na wieki tych, którzy są uświęcani. ¹⁵ Daje nam zaś świadectwo Duch Święty, skoro powiedział:
¹⁶ Takie jest przymierze, które zawrę z nimi
w owych dniach, mówi Pan:
dając prawa moje w ich serca,
także w umyśle ich wypiszę je.
¹⁷ A grzechów ich oraz ich nieprawości
więcej już wspominać nie będę.
¹⁸ Gdzie zaś jest ich odpuszczenie, tam już więcej nie zachodzi potrzeba ofiary za grzechy.

WNIOSKI MORALNE Z DOTYCHCZASOWYCH ROZWAŻAŃ

Wierność nowemu objawieniu

¹⁹ Mamy więc, bracia, pewność, iż wejdziemy do Miejsca Świętego przez krew Jezusa. ²⁰ On nam zapoczątkował drogę nową i żywą, przez zasłonę, to jest przez ciało swoje. ²¹ Mając zaś kapłana wielkiego, który jest nad domem Bożym, ²² przystąpmy z sercem prawym, z wiarą pełną, oczyszczeni na duszy od wszelkiego zła świadomego i obmyci na ciele wodą czystą. ²³ Trzymajmy się niewzruszenie nadziei, którą wyznajemy, bo godny jest zaufania Ten, który dał obietnicę. ²⁴ Troszczmy się o siebie wzajemnie, by się zachęcać do miłości i do dobrych uczynków. ²⁵ Nie opuszczajmy naszych wspólnych zebrań, jak się to stało zwyczajem niektórych, ale zachęcajmy się nawzajem, i to tym bardziej, im wyraźniej widzicie, że zbliża się dzień. ²⁶ Jeśli bowiem dobrowolnie grzeszymy po otrzymaniu pełnego poznania prawdy, to już nie ma dla nas ofiary przebłagalnej za grzechy, ²⁷ ale jedynie jakieś przerażające oczekiwanie sądu i żar ognia, który ma trawić przeciwników. ²⁸ Kto przekracza Prawo Mojżeszowe, ponosi śmierć bez miłosierdzia na podstawie [zeznania] dwóch albo trzech świadków. ²⁹ Pomyślcie, o ileż surowszej kary stanie się winien ten, kto by podeptał Syna Bożego i zbezcześcił krew Przymierza, przez którą został uświęcony, i obelżywie zachował się wobec Ducha łaski. ³⁰ Znamy przecież Tego, który powiedział: Do Mnie [należy] pomsta i Ja odpłacę. I znowu: Sam Pan będzie sądził lud swój. ³¹ Straszną jest rzeczą wpaść w ręce Boga żyjącego. ³² Przypomnijcie sobie dawniejsze dni, kiedyście to po oświeceniu wytrzymali wielką nawałę cierpień, ³³ już to będąc wystawieni publicznie na szyderstwa i prześladowania, już to stawszy się uczestnikami tych, którzy takie udręki znosili. ³⁴ Albowiem współcierpieliście z uwięzionymi, z radością przyjęliście rabunek waszego mienia, wiedząc, że sami posiadacie majętność lepszą i trwającą. ³⁵ Nie pozbywajcie się więc nadziei waszej, która ma wielką zapłatę. ³⁶ Potrzebujecie bowiem wytrwałości, abyście spełniając wolę Bożą, dostąpili obietnicy.
³⁷ Jeszcze bowiem za krótką, za bardzo krótką chwilę
przyjdzie Ten, który ma nadejść, i nie spóźni się.
³⁸ A mój sprawiedliwy z wiary żyć będzie,
jeśli się cofnie, nie upodoba sobie dusza moja w nim.
³⁹ My zaś nie należymy do odstępców, którzy idą na zatracenie, ale do wiernych, którzy zbawiają swą duszę.