PIERWSZE CZYTANIE
Ga 5, 1-6
Obrzezanie nie ma znaczenia, tylko wiara, która działa z miłości

Czytanie z Listu Świętego Pawła Apostoła do Galatów
Bracia: Ku wolności wyswobodził nas Chrystus. A zatem trwajcie w niej i nie poddawajcie się na nowo pod jarzmo niewoli! Oto ja, Paweł, mówię wam: Jeżeli poddacie się obrzezaniu, Chrystus wam się na nic nie przyda. I raz jeszcze oświadczam każdemu człowiekowi, który poddaje się obrzezaniu: jest on zobowiązany zachować wszystkie przepisy Prawa. Zerwaliście z Chrystusem wszyscy, którzy szukacie usprawiedliwienia w Prawie; wypadliście z łaski. My zaś z pomocą Ducha dzięki wierze wyczekujemy spodziewanej sprawiedliwości. Albowiem w Chrystusie Jezusie ani obrzezanie, ani jego brak nie mają żadnego znaczenia, tylko wiara, która działa przez miłość.
Oto słowo Boże.

PSALM RESPONSORYJNY
Ps 119 (118), 41 i 43. 44-45. 47-48 (R.: por. 41a)

Refren: Niech Twoja łaska zstąpi na mnie, Panie.

Panie, niech zstąpi na mnie Twoja łaska, *
Twoje zbawienie według Twej obietnicy.
Nie odbieraj moim ustom słowa prawdy, *
bo ufam Twoim wyrokom.

Refren.

 A Prawa Twego zawsze strzec będę, *
po wieki wieków.
I będę kroczył szeroką drogą, *
bo szukam Twoich przykazań.

Refren.

I będę się weselił z Twoich przykazań, *
które umiłowałem.
Moje ręce wznoszę ku Twym wyrokom, które miłuję, *
i rozważam Twoje ustawy.

Refren.

ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ
Por. Hbr 4, 12

Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.

Żywe jest słowo Boże i skuteczne,
zdolne osądzić pragnienia i myśli serca.

Aklamacja: Alleluja, alleluja, alleluja.

EWANGELIA
Łk 11, 37-41
Czystość wewnętrzna

Słowa Ewangelii według Świętego Łukasza
Pewien faryzeusz zaprosił Jezusa do siebie na obiad. Poszedł więc i zajął miejsce za stołem. Lecz faryzeusz, widząc to, wyraził zdziwienie, że nie obmył wpierw rąk przed posiłkiem. Na to Pan rzekł do niego: «Właśnie wy, faryzeusze, dbacie o czystość zewnętrznej strony kielicha i misy, a wasze wnętrze pełne jest zdzierstwa i niegodziwości. Nierozumni! Czyż Stwórca zewnętrznej strony nie uczynił także wnętrza? Raczej dajcie to, co jest wewnątrz, na jałmużnę, a zaraz wszystko będzie dla was czyste».
Oto słowo Pańskie.

ROZWAŻANIA DO CZYTAŃ

Chrystus wyzwolił nas z niewoli prawa. Nie jesteśmy już pod prawem, ale pod łaską. Kto szuka usprawiedliwienia w prawie, zrywa z Chrystusem i wypada z łaski. Uwierzyliśmy w Chrystusa i zostaliśmy usprawiedliwieni z wiary w Chrystusa. Odtąd żadne przepisy nie mają znaczenia, ale liczy się tylko wiara, która działa przez miłość.
Marek Ristau

***
Komentarze do – czytań przygotowane przez Bractwo Słowa Bożego

Komentarz do pierwszego czytania
Kontynuując swoje rozważania, Paweł na początku dzisiejszej perykopy jeszcze raz przypomina tak Galatom jak i swoim dzisiejszym uczniom, że to Chrystus, a nie jakiekolwiek prawo, czy też zwyczaje religijne, jest źródłem ich wewnętrznej, duchowej wolności. Wszelkie inne formy kultu, tak samo te, jakie chcieli pod wpływem fałszywych nauczycieli przyjąć niedawno ochrzczeni Galaci, jak i te, ku którym skłania się tak chętnie serce dzisiejszego po-nowoczesnego człowieka, stają się w oczach Pawła niczym innym jak drogą prowadzącą do powtórnego zniewolenia człowieka. Ostrzeżenie jest nadzwyczaj wyraźne – każdy, kto przyjmie znak obrzezania, jest też zmuszony do przyjęcia związanych z tym znakiem praw i obyczajów. Co więcej, powierzenie swego zbawienia takim fizycznym jedynie przejawom religijności odsuwa człowieka poszukującego niepotrzebnie swego usprawiedliwienia w przestrzeganiu przepisów dawnego prawa religijnego od prawdziwego źródła i gwarancji życia wiecznego, jakim powinna być dla niego wiara w Chrystusa. I tak obrzezanie powinno być przez współczesnego chrześcijanina odczytywane nie dosłownie jako zabieg para-medyczny, a jako symbol zaangażowania w obce mu i jego wierze praktyki duchowe. Dla ufających nauce Jezusa praktyki takie stanowią zawsze grzeszne odstępstwo odcinające dziecko Boże od otrzymanej na chrzcie łaski i związanej z nią obecności w jego życiu Ducha Świętego.

Komentarz do psalmu
Wybrane na dziś fragmenty pochodzą z utworu długiego i liczącego ponad sto siedemdziesiąt wersów. Choć niektórzy z badaczy kwestionują jego przynależność do utworów psalmicznych, to można w nim niewątpliwe zauważyć tak obecną w całym tekście myśl dydaktyczną jak też i niełatwą do utrzymania w tak obszernym dziele ciągłość przekazu teologicznego. Jego sensem jest przekonanie, że najwyższa dostępna dla wyznawcy Jahwe mądrość sprowadza się nie do posiadania jakiejkolwiek powiązanej ze światem doczesnym wiedzy „szczegółowej”, a do wiernego zachowywania i przestrzegania prawa Bożego zawartego w natchnionych tekstach Pięcioksięgu – Tory. Wersy dzisiejsze stanowią ufną, bo opartą o wyznaczoną przez Boże prawo drogę życia, skierowaną do Jahwe prośbę oranta o stanowiące nadprzyrodzoną łaskę „słowa prawdy” potrzebne wierzącemu człowiekowi stającemu wobec jakże licznych urągających takiemu wyborowi przeciwników.

Komentarz do Ewangelii
Posunięte miejscami aż do granic absurdu przepisy dotyczące czystości rytualnej, głoszone i praktykowane przez współczesnych Jezusowi rygorystów religijnych – faryzeuszy, nie opierały się w swej przeważającej większości ani na racjonalnych z naszego współczesnego punktu widzenia zasadach higieny, ani też nie wywodziły się bezpośrednio z zapisów ujętego w Torze Prawa Bożego. I właśnie te dwie cechy religijności przedstawicieli tego nurtu judaizmu, czyli nadmierna formalizacja kultu i stawianie „tradycji starszych” na równi z prawem Bożym, a momentami nawet ponad nim, a nie sama gorliwość religijna stanowią przedmiot ciągłej i po wielokroć zapisanej na kartach Ewangelii krytyki faryzeuszy przez Jezusa. Warto tu jednak zauważyć, że stanowiące kanwę dzisiejszej perykopy zaproszenie na obiad stanowi dowód niewątpliwie bliskich relacji, jakie, przynajmmniej początkowo, łączyły Nauczyciela z tą właśnie grupą religijną. W końcu tak wówczas jak i teraz słowa „konstruktywnej”, co nie oznacza, że równocześnie łagodnej krytyki kierowane są zwykle do tych oponentów, co do których wypowiadający je ma przekonanie, że będą one choć dla niektórych z nich stanowiły punkt wyjścia do przemyśleń prowadzących ku oczekiwanym przez niego zmianom. W dzisiejszej wypowiedzi Jezus zestawia ze sobą charakterystyczną dla faryzeuszy dbałość o religijną czystość rytualną (jedno z ówczesnych znaczeń słowa „faryzeusz” wywodzi się od pobożności) z nie do końca jasnym i czystym moralnie wnętrzem ludzi nacechowanych poczuciem wyższości. Osób opierających swoją tożsamość na elitarności życia i świadomie odłączających się (bo takie jest drugie znaczenie tego samego słowa) od mniej wykształconej i gorzej sytuowanej reszty społeczeństwa. Traktowanej jako niezdolna ani do intelektualnego zgłębienia szczegółów toczonych przez nich sporów doktrynalnych, ani do prowadzenia życia nastawionego prawie wyłącznie na kwestie odległe od duchowych potrzeb i życiowych możliwości postrzeganego z tych powodów jako ktoś gorszy rzemieślnika, rolnika, czy też pasterza. Stąd też rodzi się ostra krytyka Jezusa podkreślająca i to, że postrzegane jako obowiązek praktyki są tak naprawdę nie tylko oderwane od wiary w Boga – Stwórcy wszystkich bez wyjątku ludzi, ale i poniekąd sprzeczne z jakże silnie akcentowaną przez prawa Starego Testamentu wyrażającą się w czynach miłosierdzia, a zwłaszcza jałmużnie wrażliwością na gorzej sytuowanych członków społeczności Narodu Wybranego.
Komentarze zostały przygotowane przez Macieja Siekierskiego

Święty Jan XXIII, papież

Urodził się we Włoszech 25 listopada 1881 r. jako Angelo Giuseppe Roncalli, w biednej rodzinie chłopskiej. Jego matka była osobą bardzo religijną. Urodziła 11 dzieci, z których Angelo przyszedł na świat jako czwarty. Charakteryzowała go niezwykła dobroć, ciepło i pogoda ducha.
Mając 12 lat wstąpił do niższego seminarium duchownego w Bergamo, które było wówczas jednym z najbardziej prestiżowych miejsc kształcenia przyszłych księży. Tam też został przyjęty do III Zakonu św. Franciszka (1 marca 1896 r.). Po otrzymaniu stypendium za wyniki w nauce, rozpoczął naukę w Papieskim Seminarium Rzymskim. W 1902 roku przerwał naukę na rok, żeby odbyć służbę wojskową. Po jej zakończeniu obronił doktorat z teologii i przyjął święcenia kapłańskie. Rok po podjęciu nauki w seminarium zaczął spisywać swoje notatki duchowe i kontynuował tę pracę aż do późnej starości. Jego zapiski wydane zostały pod tytułem „Dziennik duszy”. W 1903 roku napisał w nim między innymi: „Bóg pragnie, abyśmy podążali wzorem świętych poprzez czerpanie z życiodajnej esencji ich cnót, a następnie przerabianie jej na swój własny sposób, adaptowanie do naszych indywidualnych możliwości i okoliczności życia. Gdyby św. Alojzy był taki, jak ja, stałby się świętym w zupełnie inny sposób”.
Jako młodemu księdzu powierzono mu funkcję sekretarza biskupa Bergamo, Giacomo Radiniego Tedeschi. W tym czasie wykładał też w seminarium, redagował biuletyn „Życie diecezjalne”, współpracował również z innym lokalnym pismem katolickim, a także był duszpasterzem Akcji Katolickiej. Inspirowała go zwłaszcza postawa świętych: Karola Boromeusza, Franciszka Salezego i Grzegorza Barbarigo.
W 1925 mianowany został oficjałem w Bułgarii i arcybiskupem Areopolis. Jako swoje hasło biskupie Angelo Roncalli wybrał Obedientia et Pax (Posłuszeństwo i pokój). W późniejszych latach pełnił funkcję kolejno: apostolskiego delegata w Bułgarii, w Turcji i Grecji oraz nuncjusza apostolskiego w Paryżu. Tę ostatnią funkcję sprawował już w czasie trwania II wojny światowej.
W 1953 roku Angelo Roncalli został mianowany kardynałem i patriarchą Wenecji. Prezydent Francji, Vincent Auriol, powołał się na stary przywilej francuskich królów i sam włożył czerwony kapelusz na głowę kardynała Roncalli w czasie ceremonii w Pałacu Elizejskim. Z tego okresu przyszły papież zapamiętał pewne humorystyczne zdarzenie, kiedy to na jednym z oficjalnych przyjęć, na jakie został zaproszony, pojawiła się kobieta w sukni z zadziwiająco dużym dekoltem. Zwróciło to uwagę nie tyle na samą kobietę, co na kardynała – goście przyglądali się jego reakcji na odsłonięte kobiece wdzięki. Po przyjęciu kardynał podszedł do kobiety, wręczył jej czerwone jabłko i zapytał: „Pamięta Pani, co uświadomiła sobie Ewa, kiedy zjadła jabłko?”.

W 1958 roku, po śmierci Piusa XII, podczas trzydniowego konklawe, kard. Roncalli został wybrany papieżem. Jego pierwszą reakcją był strach i zmieszanie wyrażone w słowach: tremens factus sum ego timero (drżę i lękam się). Ufny w wybór biskupów i Bożą Opatrzność, Angelo Roncalli przyjął wybór konklawe, a wraz z nim imię Jana XXIII. Przez zebranych na konklawe biskupów był traktowany jako „papież przejściowy”. Ich faworytem był arcybiskup Mediolanu Montini, ale ten nie był w tamtym czasie jeszcze kardynałem. Godność tę otrzymał później z rąk samego Jana XXIII, a jeszcze później został jego następcą jako Paweł VI.
Jan XXIII jako papież podbił serca wiernych. Zawsze otwarty na kontakty z prasą, patrzył odważnie w obiektyw aparatu. Był pierwszym papieżem od 1870 r., który odbył oficjalne spotkanie poza Watykanem. Spotkał się wówczas z więźniami, którzy sami do niego przyjść nie mogli. Słynął także ze zdystansowanego podejścia do ceremoniału papieskiego. Starał się go przestrzegać, ale z przymrużeniem oka. Anegdotyczna opowieść dotycząca dnia koronacji Jana XXIII na papieża mówi, że kiedy podszedł do niego po błogosławieństwo włoski ordynariusz polowy, zobaczył, jak papież przyjmuje postawę zasadniczą i usłyszał: „Panie generale, melduje się sierżant Roncalli”. Przez ludzi zapamiętany został jako papież, który palił fajkę i zawsze się uśmiechał, a przede wszystkim jako papież, który zwołał Sobór Watykański II i na zawsze zmienił historię Kościoła.
Sobór Watykański II zwołano, ku zdziwieniu wielu, na mniej niż 90 lat po kontrowersyjnym Soborze Watykańskim I. Ponadto, pomimo zapewnień sekretarzy, że na przygotowania potrzeba dziesiątek lat – Jan XXIII przewidział tylko kilkanaście miesięcy pomiędzy zwołaniem a rozpoczęciem soboru 11 października 1962 r.

Jan XXIII ogłosił osiem encyklik, z których najważniejsze to „Mater et Magistra” oraz „Pacem in terris”. Ta druga adresowana była do „wszystkich ludzi dobrej woli”, nawoływała do pokoju między narodami całego świata. Papież ustanowił komisję ds. rewizji prawa kanonicznego, której ostatecznym celem było opracowanie nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego (opublikowanego w 1983 r.). Wiele ojcowskiej troski wykazał o „Kościół milczenia”, prześladowany na różne sposoby w krajach rządzonych przez komunistów, m.in. w Polsce.
3 czerwca 1963 roku, o godzinie 19:49 (dzień po Zesłaniu Ducha Świętego), w wyniku krwotoku związanego z wcześniej zdiagnozowanym rakiem żołądka, Jan XXIII zmarł. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Nie mam innej woli, jak tylko wolę Boga. Ut unum sint!” (Aby byli jedno!). W swoim testamencie, nawiązując do duchowości franciszkańskiej, z jaką związał się we wczesnych latach młodości, pisał: „Pozory dostatku często zasłaniały ukryte ciernie dotkliwego ubóstwa i uniemożliwiały mi dawanie zawsze z taką hojnością, jakiej bym pragnął. Dziękuję Bogu za tę łaskę ubóstwa, które ślubowałem w młodości, ubóstwa ducha, jako kapłan Serca Bożego, i ubóstwa rzeczywistego, co mi dopomogło, by nigdy o nic nie prosić, ani o stanowiska, ani o pieniądze, ani o względy, nigdy, ani dla siebie, ani dla mojej rodziny, czy przyjaciół”.
Św. Jan Paweł II ogłosił go błogosławionym w 2000 roku, razem z papieżem Piusem IX. W liturgii wspominany jest 11 października – w rocznicę dnia, w którym nastąpiło uroczyste otwarcie Soboru Watykańskiego II.
Jan XXIII został kanonizowany przez papieża Franciszka – wraz z Janem Pawłem II – na placu św. Piotra w Rzymie w niedzielę Miłosierdzia Bożego, 27 kwietnia 2014 r.