PIERWSZE CZYTANIE
Syr 44,1.10-15
Imię ich żyje w pokoleniach

Czytanie z Księgi Syracydesa
Wychwalajmy mężów sławnych i ojców naszych według następstwa ich pochodzenia. Ci są mężowie pobożni, których cnoty nie zostały zapomniane, pozostały one z ich potomstwem, dobrym dziedzictwem są ich następcy. Potomstwo to trzyma się Przymierza, a przez nich – ich dzieci. Potomstwo ich trwa na zawsze, a chwała ich nie będzie wymazana. Ciała ich w pokoju pogrzebano, a imię ich żyje w pokoleniach. Narody opowiadają ich mądrość, a zgromadzenie głosi chwałę.
Oto słowo Boże.

PSALM RESPONSORYJNY
Ps 132,11.13-14.17-18

Refren: Chrystus otrzyma tron ojca Dawida.

Pan złożył Dawidowi niezłomną obietnicę,
od której nie odstąpi:
„Zrodzone z ciebie potomstwo
posadzę na twoim tronie”.

Pan bowiem wybrał Syjon,
tej siedziby zapragnął dla siebie.
„Oto miejsce mego odpoczynku na wieki,
tu będę mieszkał, bo wybrałem je sobie.

Wzbudzę tam moc dla Dawida,
przygotuję światło dla mego pomazańca.
Odzieję wstydem jego nieprzyjaciół,
a nad nim zajaśnieje jego korona”.

ŚPIEW PRZED EWANGELIĄ
Por. Łk 2,25c

Alleluja, alleluja, alleluja

Sprawiedliwi wyczekiwali pociechy Izraela,
a Duch Święty spoczywał na nich.

Alleluja, alleluja, alleluja

EWANGELIA
Mt 13,16-17
Prorocy i sprawiedliwi pragnęli widzieć Jezusa

Słowa Ewangelii według świętego Mateusza
Jezus powiedział do swoich uczniów: „Szczęśliwe oczy wasze, że widzą, i uszy wasze, że słyszą. Bo zaprawdę, powiadam wam: Wielu proroków i sprawiedliwych pragnęło ujrzeć to, na co wy patrzycie, a nie ujrzeli; i usłyszeć to, co wy słyszycie, a nie usłyszeli”.
Oto słowo Pańskie.

ROZWAŻANIA DO CZYTAŃ

Cóż masz, czego byś nie otrzymał od Boga? Wszystko mamy dane z wysoka, wszelki dar doskonały pochodzi z góry i zstępuje od Ojca światłości, w którym nie ma odmiany. Bóg powołuje i wybiera kogo chce, posyła i przeznacza, uzdalnia i wyposaża, nie ma względu na osobę, patrzy na serce i wie wszystko, co jest w człowieku. On buduje Królestwo Niebieskie według mądrości, która nie jest z tego świata. Boga nie można poznać bez Chrystusa, dopiero w Chrystusie znamy Boga Żywego takim, jakim jest, znamy Go w Duchu i w prawdzie.
Marek Ristau

***
Komentarze do poszczególnych czytań przygotowane przez Bractwo Słowa Bożego

Komentarz do pierwszego czytania
Choć według tradycji jahwistycznej tym, który zapisał tablice z przykazaniami był Mojżesz, to tradycja kapłańska przekazuje nam, że ich fizycznym autorem był sam Bóg, stąd ich rozbicie lepiej ilustruje nam wielkość przewinienia, jakiego dopuścili się Izraelici.
Sekwencja czynności, które prorok podejmuje po zejściu z góry Horeb względem cielca (spalił, starł na proch, rozsypał, kazał pić), może być nawiązaniem do ugaryckiej literatury, gdzie bożek Mot został unicestwiony na wieczność dokładnie w taki sam sposób.
W dzisiejszym pierwszym czytaniu Mojżesz jawi się nam jako ten, który z jednej strony pała gniewem w walce ze złem, z drugiej zaś przejęty jest litością nad Izraelem i błaga Boga o wybaczenie jego grzechów za cenę swojego życia (Żydzi wierzyli, że wymazanie imienia z Bożej księgi wiązało się nie tyle z zapomnieniem co ze śmiercią). W tym sensie w postaci Mojżesza odkrywamy zapowiedź Jezusa – Sługi Jahwe, który został zdruzgotany (starty) za nasze grzechy (Iz 53, 5).
Konsekwencją grzechu, który zawsze jest zerwaniem przymierza z Bogiem, było to, że nie wyruszył On na czele Izraela, jak miało to miejsce dotychczas. Jahwe nie pozostawił go jednak bez opieki, posyłając przed nim swojego anioła, co może być dla nas symbolem tego, że pomimo naszych złych czynów Bóg nigdy nie przestaje się o nas troszczyć.

Komentarz do psalmu
W pierwszych wersetach Psalmu 106 czytamy o wcześniejszych przewinieniach Izraela, które powodowane były jego brakiem wiary w Boże prowadzenie i nieustanne towarzyszenie. Powtarzające się powątpiewanie Narodu Wybranego prowadzi go ostatecznie do momentu, w którym decyduje się na odlanie bożka według swojego zamysłu. W naszym życiu duchowym dostrzegamy podobną prawidłowość: grzechu ciężkiego rzadko kiedy dopuszczamy się znienacka. Jest on raczej konsekwencją pomniejszych, długotrwałych zaniedbań na płaszczyźnie osobistej relacji z Bogiem.
Psalm 106 jest częścią swoistego dyptyku i razem z Psalmem 105 stanowi pewną teologiczną całość, dlatego też pomocy w walce z wątpliwościami powinniśmy szukać właśnie w treści Psalmu 105. To tam po raz pierwszy pojawia się aklamacja liturgiczna hallelujah. Chwalić Boga, nawet w najtrudniejszym położeniu, to rzecz biegunowo odmienna od zamieniania swojej chwały na podobieństwo cielca jedzącego siano.

Komentarz do Ewangelii
W dzisiejszej Ewangelii Jezus ukazuje swoim słuchaczom dwa obrazy, które stanowią pewną analogię do zapowiadanego przez Niego Królestwa Bożego.
Pierwszy z nich nawiązuje do wyobrażenia nieprawdopodobnych rozmiarów krzewu gorczycy, którego nasiono najmniejsze jest ze wszystkich nasion. W tej przypowieści Chrystus przekonuje, że skromne początki nie determinują ostatecznego końca naszej historii oraz że pomimo początkowych trudności możemy stać się dla innych miejscem bezpiecznego gniazdowania.
Drugi obraz to porównanie Królestwa Bożego do małej ilości zaczynu, który zakwasza ogromną ilość ciasta (3 miary to ok. 39 litrów). Warto zwrócić uwagę, że w oryginalnym języku tej perykopy czynność wykonana przez kobietę wyrażona jest w formie aorystu, co oznacza, że to, co z zaczynem zrobiła kobieta, było wydarzeniem jednorazowym. W sensie duchowym możemy popatrzeć w tym miejscu na śmierć Zbawiciela, która dokonawszy się raz, już nie przestaje odnawiać się niepostrzeżenie w sercach Jemu ufających.
Komentarze zostały przygotowane przez Piotra Lipica, kleryka IV roku WMSD w Warszawie

Święci Anna i Joachim, rodzice Najświętszej Maryi Panny

Ewangelie nie przekazały o rodzicach Maryi żadnej wiadomości. Milczenie Biblii dopełnia bogata literatura apokryficzna. Ich imiona są znane jedynie z apokryfów Protoewangelii Jakuba, napisanej ok. roku 150, z Ewangelii Pseudo-Mateusza z wieku VI oraz z Księgi Narodzenia Maryi z wieku VIII. Najbardziej godnym uwagi może być pierwszy z wymienionych apokryfów, gdyż pochodzi z samych początków chrześcijaństwa, stąd może zawierać ziarna prawdy zachowanej przez tradycję.

Anna pochodziła z rodziny kapłańskiej z Betlejem. Hebrajskie imię Anna w języku polskim znaczy tyle, co „łaska”. Od IV wieku do dzisiaj pokazuje się przy Sadzawce Owczej w Jerozolimie miejsce, gdzie stał dom Anny i Joachima. Obecnie wznosi się na nim trzeci z kolei kościół. Wybudowali go krzyżowcy.
Św. Anna jest patronką diecezji opolskiej, miast, m.in. Hanoveru, oraz kobiet rodzących, matek, wdów, położnic, ubogich robotnic, górników kopalni złota, młynarzy, powroźników i żeglarzy.

Joachim miał pochodzić z zamożnej i znakomitej rodziny z Galilei. Już samo jego imię miało być prorocze, gdyż oznacza tyle, co „przygotowanie Panu”. W dawnej Polsce czczony był jako „protektor Królestwa”. Kiedy Maryja była jeszcze dzieckiem, miał pożegnać ziemię. Razem ze św. Anną patronują małżonkom.
Od dawna biblistów interesował problem, dlaczego Ewangeliści podają dwie odrębne genealogie Pana Jezusa: inną przytacza św. Mateusz (Mt 1, 1-18), a inną – św. Łukasz (Łk 3, 23-38). Przyjmuje się dzisiaj dość powszechnie, że św. Mateusz podaje rodowód Chrystusa Pana wymieniając przodków św. Józefa, podczas gdy św. Łukasz przytacza rodowód Pana Jezusa wymieniając przodków Maryi. Według takiej interpretacji ojcem Maryi nie byłby wtedy św. Joachim, ale Heli. Być może imię Joachim jest apokryficzne. Możliwe także, że Heli miał drugie imię Joachim. Sprawa jest nadal otwarta.

Apokryficzna Protoewangelia Jakuba z II wieku podaje, że Anna i Joachim byli bezdzietni. Małżonkowie daremnie modlili się i dawali hojne ofiary na świątynię, aby uprosić sobie dziecię. Joachim, będąc już w podeszłym wieku, udał się na pustkowie i tam przez dni 40 pościł i modlił się o Boże miłosierdzie. Wtedy zjawił mu się anioł i zwiastował, że jego prośby zostały wysłuchane, gdyż jego małżonka Anna da mu Dziecię, które będzie radością ziemi. Tak też się stało. Przy narodzinach ukochanej Córki, której według zwyczaju piętnastego dnia nadano imię Maria, była najbliższa rodzina. W rocznicę tych narodzin urządzono wielką radosną uroczystość. Po urodzeniu się Maryi, spełniając uprzednio złożony ślub, rodzice oddali swą Jedynaczkę na służbę w świątyni. Kiedy Maryja miała 3 lata, oddano Ją do świątyni, gdzie wychowywała się wśród swoich rówieśnic, zajęta modlitwą, śpiewem, czytaniem Pisma świętego i haftowaniem szat kapłańskich. Wcześniej miał pożegnać świat Joachim. Według jednej z legend Annie przypisuje się trinubium – po śmierci Joachima miała wyjść jeszcze dwukrotnie za mąż.

Kult świętych Joachima i Anny był w całym Kościele – a więc także na Wschodzie – bardzo dawny i żywy. W miarę jak rozrastał się kult Matki Chrystusa, wzrastała także publiczna cześć Jej rodziców. Już w IV/V w. istniał w Jerozolimie kościółek przy dawnej sadzawce Betesda w pobliżu świątyni pod wezwaniem św. Joachima i św. Anny. Tu nawet miał być według podania ich grób. Inni miejsce grobu sytuowali przy wejściu na Górę Oliwną. Cesarz Justynian wystawił w Konstantynopolu około roku 550 bazylikę ku czci św. Anny. Kazania o św. Joachimie i św. Annie wygłaszali na Wschodzie święci tej miary, co św. Epifaniusz (+ 403), św. Sofroniusz (+ po 638), św. Jan Damasceński (+ ok. 749), św. German, patriarcha Konstantynopola (+ 732), św. Andrzej z Krety (+ 750), św. Tarazjusz, patriarcha Konstantynopola (+ 806), a na Zachodzie: św. Fulbert z Chartres (+ 1029), św. Bernardyn ze Sieny (+ 1444) czy bł. Władysław z Gielniowa (+ 1505).
Szczególną czcią była zawsze otaczana św. Anna. Jej kult był i jest do dnia dzisiejszego bardzo żywy. Na Zachodzie pierwszy kościół i klasztor św. Anny stanął w roku 701 we Floriac koło Rouen. Dowodem popularności św. Anny jest także to, że jej imię było i dotąd jest często nadawane dziewczynkom. Bardzo liczne są też kościoły i sanktuaria pod jej wezwaniem. Ku czci św. Anny powstało 5 zakonów żeńskich. W dawnej liturgii poświęcono św. Annie aż 118 hymnów i 36 sekwencji (wiek XIV-XVI).

Polska chlubi się wieloma sanktuariami św. Anny: na Górze św. Anny w pobliżu Brzegu Głogowskiego, w Jordanowie, w Selnikach, w Grębocicach, w Stoczku koło Lidzbarka Warmińskiego, w Kamiance. Największej jednak czci doznaje św. Anna w Przyrowie koło Częstochowy i na Górze Św. Anny koło Opola. Sanktuarium opolskie należy do najsłynniejszych w świecie – tak dalece, że figura św. Anny doczekała się uroczystej koronacji papieskimi koronami 14 września 1910 r. Sanktuarium to nawiedził św. Jan Paweł II 21 czerwca 1983 roku podczas swej drugiej pielgrzymki do Polski. Cudowna figura św. Anny wykonana jest z drzewa bukowego i liczy 66 cm wysokości. Przedstawia ona św. Annę piastującą dwoje dzieci: Maryję, której była matką, i Pana Jezusa, dla którego była babką (św. Anna Samotrzecia). Wszystkie trzy figury są koronowane. Początkowo była tylko jedna postać św. Anny (wiek XV). Potem dodano postacie Maryi i Jezusa (wiek XVII), umieszczając je przy głowie św. Anny.

Liturgiczny obchód ku czci rodziców Maryi pojawił się najpierw na Wschodzie. Wprowadził go w 710 r. cesarz Justynian II pod tytułem Poczęcie św. Anny. Wspomnienie obchodzono w różnych dniach, łącznie (św. Joachima i św. Anny) lub oddzielnie. Na Zachodzie wprowadzono je późno. W Neapolu jest znane w wieku X. Papież Urban VI bullą Splendor aeternae gloriae z 21 czerwca 1378 r. zezwolił na obchodzenie tego święta w Anglii. Juliusz II w 1522 r. rozszerzył je na cały Kościół i wyznaczył na 20 marca. Paweł V zniósł jednak to święto w 1568 r., opierając swoją decyzję na tym, że o rodzicach Maryi z ksiąg Pisma świętego nic nie wiemy. Przeważyła jednak opinia, że należy im się szczególna cześć. Dlatego Grzegorz XIII święto Joachima i Anny ponownie przywrócił (1584). Z tej okazji wyznaczył jako dzień pamięci 26 lipca. Papież św. Pius X w 1911 roku wprowadził osobno święto św. Joachima, wyznaczając dzień pamiątki na 16 sierpnia. Św. Anna miała nadal swoje święto dnia 26 lipca. Reforma liturgiczna z roku 1969 połączyła na nowo imiona obojga pod datą 26 lipca.

W ikonografii św. Anna ukazywana jest w scenach z apokryfów oraz obrazujących życie Maryi. Przedstawiana jako starsza kobieta z welonem na głowie. Ulubionym tematem jest św. Anna ucząca czytać Maryję. Niektóre jej atrybuty: palec na ustach, księga, lilia.
Św. Joachim ukazywany jest jako starszy, brodaty mężczyzna w długiej sukni lub w płaszczu. Występuje w licznych cyklach mariologicznych oraz z życia św. Anny. Jego atrybutami są: anioł, Dziecię Jezus w ramionach, dwa gołąbki w dłoni, na zamkniętej księdze lub w małym koszyku, jagnię u stóp, laska, kij pasterski, księga, zwój.